Wolne słowo : dziesięć zasad dla połączonego świata Tytuł oryginału: "Free speech : ten principles for a connected world,". "Dziesięć zasad dla połączonego świata "
W świecie coraz jaskrawszych różnic światopoglądowych, musimy zgadzać się przynajmniej co do tego, na co się nie zgadzamy.
Jeszcze nigdy dotąd nie cieszyliśmy się taką swobodą wypowiedzi. Dzięki dostępowi do internetu każdy z nas może publikować niemal wszystko i docierać do milionów odbiorców. Nigdy też nie było okresu, w którym wynaturzone formy wolności wyrazu - mowa nienawiści, fake newsy - przenikałyby z taką łatwością przez granice krajów.
Timothy Garton Ash, jeden z najwybitniejszych pisarzy politycznych naszych czasów, przedstawia manifest na rzecz globalnej wolności słowa. Za pomocą barwnych przykładów - poczynając od osobistych doświadczeń z orwellowskim aparatem cenzury w Chinach, przez sprawę sądową słynnej autorki książek kulinarnych Nigelli Lawson, po kontrowersje wokół "Charlie Hebdo" - autor kreśli ramy cywilizacyjnego konfliktu w świecie, w którym wszyscy staliśmy się sąsiadami. "Wolne słowo" jest studium jednego z kluczowych wątków współczesnych losów wolności.
Mowa 19 • Kosmopolis 35 • Cyberprzestrzeń, CA 94305 38 • Walka o władzę sło¬wa 45 • Wielkie psy 56 • Wielkie koty 82 • W2 90 • Co mogą myszy 95 • Nie¬winność muzułmanów i utracona niewinność YouTube 106
IDEAŁY 123
Dlaczego słowo powinno być wolne? 123 • Jak dalece wolne powinno być słowo? Jakie powinno być wolne słowo? 133 • Nie samym prawem 136• Prawa i normy 140 • Obrażony? A jaka w tym krzywda? 144 • Czytanie Johna Stuarta Milla w Pekinie 158 • W stronę bardziej powszechnego uniwersalizmu 178
CZĘŚĆ II
PORADNIK UŻYTKOWNIKA 191
1. ŻYCIODAJNA SIŁA 195
My — wszyscy ludzie - musimy mieć swobodę i możność wyrażania siebie> co wiąże się także z poszukiwaniem, otrzymywaniem oraz rozpowszechnianiem informacji
i poglądów, bez względu na istniejące granice.
Swoboda i możność 196 • W swoim własnym języku 199 • Poszukiwać, otrzymywać i rozpowszechniać 205 • Bez względu na granice 208
2. PRZEMOC 211 Ani nie grozimy przemocą, ani nie dajemy się zastraszać.
Weto zabójcy 2/2 • Modyfikowanie testu Brandenburga 216 • Mowa niebezpieczna 220 • Wojna sprawiedliwa? 225 • Wobec weta zabójcy 229 • Karykatury i dylemat republikacji 232 • Praktykowanie pokojowego konHiktu 241
3. WIEDZA 245
Wykorzystujemy wszelkie sposobności szerzenia wiedzy i nie uznajemy żadnych tabu w tej dziedzinie.
Mówienie językiem nauki 245 • Na uniwersyteckim kampusie 249m Regulowanie historii ustawami 253 • Wszystko otwarte dla każdego? 260 • Publiczne dobro za pośrednictwem prywatnego mocarstwa 269 • Od Babel do Babble 281 • Homo zappiens 286
4. DZIENNIKARSTWO 289
Potrzebujemy wolnych od cenzury; różnorodnych,
godnych zaufania środków przekazu, abyśmy mogli podejmować decyzje oparte na rzetelnych informacjach i w pełni uczestniczyć w życiu politycznym.
Media 291 • Wolne od cenzury — ale niepozbawione ograniczeń 294 • Różnorodność: pluralizm mediów między pieniędzmi a polityką 304 • Od Daily Me - „Gazety specjalnie dla mnie" - do kiosku z gazetami 317 • Kwestia zaufania: kim jest dziennikarz? Co to jest dobre dziennikarstwo? 323 • W stronę sieciowego pnyksu 330
5. RÓŻNORODNOŚĆ 332
Otwarcie i stanowczo, ale uprzejmie,
wyrażamy swoją opinię o wszelkich rodzajach ludzkiej odmienności.
Otwartość i stanowcza uprzejmość 334 • Uprzejmość wymuszona? 343 • Dlaczego dojrzałe demokracje powinny wyjść poza przepisy prawne dotyczące mowy nienawiści 35/ • Tworzenie społeczeństwa obywatelskiego 367 • Sztuka i humor 386 • Pornografia 394 • Uprzejmość a władza 401
6. RELIGIA 404 Szanujemy wyznawcę, ale niekoniecznie treść jego przekonań.
Argument za szczególnym traktowaniem 405 • Ale czym jest religia? 411 • Dwa rodzaje szacunku 416 • Mocą prawa czy obyczaju? 427 • Kłopot z islamem 435 • Tolerancja 449
7. PRYWATNOŚĆ 453
Musimy mieć zdolność do ochrony własnej prywatności i obrony własnego dobrego imienia przed zbrukaniem bez jednoczesnego udaremniania kontroli, która leży w interesie publicznym.
Czy kiedykolwiek jesteś sam? 454 • Prywatność, dobre imię i interes publiczny 458 • Pola bitew dla możnych 469 • Sąd twitterowy 476 • Obrona dobrego imienia 481 • „Prawo do bycia zapomnianym `? 489 • Nie ulec zuckeringowi 499 • Janus Anonim 506
8. TAJNOŚĆ 5/5
Musimy być upełnomocnieni do kwestionowania wszelkich ograniczeń swobodnego dostępu do informacji wprowadzanych na przykład ze względu na bezpieczeństwo narodoiue.
Bezpieczeństwo a zasada kwestionowania 5/7 • Cena tajności 524 • Tu potrzebne są nam przepisy 533 • Kto będzie pilnował strażników? 541 • Sygnaliści i przeciekowcy: kluczowy element ochronny 548 • Kłopot z „dobrze poinformowanymi źródłami" 553 • O znaczeniu braku anonimowości 560
9. GÓRY LODOWE 563
Bronimy internetu i innych systemów komunikacji przed nielegalną ingerencją władz publicznych i prywatnych.
Góry lodowe 564 • Jeden internet, ale pod czyją kontrolą? 569 • Neutralność sieci 576 • Prywatyzacja i eksport cenzury 581 • Algorytmy etyczne? 587 • Pieniądze mówią (za głośno) 593
10. ODWAGA 597
Sami decydujemy o sobie i ponosimy tego konsekwencje.
Odwaga 599 • Dwa duchy wolności 604
WYZWANIE 611
NOTA DO PRZYPISÓW 614 BIBLIOGRAFIA DO WYDANIA POLSKIEGO 615 INDEKS NAZWISK 660 *
UWAGI:
Bibliografia, netografia na stronach 615-659. Indeks. Oznaczenia odpowiedzialności: Timothy Garton Ash ; przekład Mieczysław Godyń, Filip Godyń.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
Dlaczego czasem łapiemy się na tym, że konfrontując się ze sporami wokół poprawności politycznej, przemocy symbolicznej czy #metoo, przyznajemy rację obu stronom albo w ogóle nie wiemy, co myśleć? W pasjonującej książce Agata Sikora szuka odpowiedzi na pytania, które nurtują dziś wiele osób o lewicowo-liberalnych poglądach. Odwołując się do świadectw wrażliwości różnych epok - od liryki trubadurów przez "Deklarację Praw Kobiety i Obywatelki", musical Hair, powieść i serial Opowieść podręcznej po stand-up Nanette - pokazuje, jak rodziła się i ewoluowała liberalno-lewicowa wrażliwość, które emocje mogły być w jej ramach wyrażane, a które zostały wypchnięte poza jej nawias. Autorka rozpoznaje kulturowy klincz, w jakim tkwimy, rozdarci między dążeniem do autentyczności a oświeceniową koncepcją racjonalnego podmiotu; między polityką tożsamości a uniwersalistycznym liberalizmem. A potem, zdając sprawę z własnych wątpliwości, próbuje wskazać ścieżki, które mogą nas z tego klinczu wyprowadzić. * * Oryginalność pisarstwa Agaty Sikory przejawia się nie tylko w błyskotliwych, erudycyjnych analizach zjawisk kultury, ale też w wyjątkowej umiejętności problematyzowania własnych doświadczeń - życia w Polsce i wielokulturowym Londynie, łączenia freelancerskiej pracy intelektualnej z wychowywaniem małego dziecka, zderzeń i spotkań z innymi punktami widzenia. Dzięki temu jej książka jest czymś więcej niż esejem - jest zmianą.
UWAGI:
Nota bibliograficzna na stronie 253. Oznaczenia odpowiedzialności: Agata Sikora.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
Choć Urugwaj zajmuje powierzchnię niewiele większą od Grecji i mieszka w nim zaledwie trzy i pół miliona ludzi, istotnie różni się od sąsiadów. Stabilny politycznie i ekonomicznie, nie przystaje do europejskich stereotypów o Ameryce Łacińskiej: to jedno z najbardziej laickich państw świata, jako pierwsze zalegalizowało uprawę i spożycie marihuany, pary jednopłciowe mogą tu adoptować dzieci, a prostytutki płacą składki na ubezpieczenie. "Wyhoduj sobie wolność" to opowieść o niezwykłym eksperymencie społecznym i pytanie o granice dla marzycieli, próbujących wykuwać nowy, lepszy świat.
UWAGI:
Bibliografia, netografia na stronach 251-268. Oznaczenia odpowiedzialności: Maria Hawranek, Szymon Opryszek.
Reporterska podróż śladami dzieci kwiatów i ich dzieci.
Hipis to człowiek, który poszukuje i nie zgadza się na krzywdę innych, ani na porządek rzeczy, który sprawia innym przykrość, rozumiesz? pytał tata, a ja baaaardzo powoli mu potakiwałem. Dotyczy to nie tylko ludzi, ale zwierząt i roślin też. A jeśli hipis sam sobie robi krzywdę? miałem trzynaście lat, kiedy zadałem tacie to pytanie.
Wolność od konwenansów, reżimu, ciasnych zasad i kołnierzyków. Ucieczka w sztukę, naturę, w drogę, dragi, w cokolwiek. A potem?
Tomek od lat nie chce znać swego ojca. Jacek wciąż mieszka w głuszy jak jego rodzice. Anka, matka dwojga małych dzieci, potrzebuje w swym życiu przede wszystkim porządku. Małgosia, niegdyś królowa wędrówek, zmieniła życie hipi na Zen.
Iza Klementowska prowadzi nas przez trzy kontynenty, żeby odpowiedzieć na pytanie, jak ruch hipisowski wpłynął na życie dzieci kwiatów a przede wszystkim ich dzieci i wnuków. Co o swej młodości w oparach marihuany sądzą dawni hipisi i jak potoczyły się ich losy? Czy ich córki i synowie, wychowywani "na luzie", bez rygorów, a czasem nawet bez... chodzenia do szkoły, przejęli system wartości rodziców? W jaki sposób wychowują teraz swoje dzieci? Czy cena wolności nie okazała się zbyt wysoka?
UWAGI:
Oznaczenia odpowiedzialności: Iza Klementowska.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
Jednym z elementów systemu komunistycznego w Polsce było odebranie obywatelom możliwości wyjazdu z kraju. Zamknięcie granic państwa i izolacja od wpływów "zewnętrznych" prowadzić miały do przejęcia przez władzę pełnej kontroli nad społeczeństwem. [...] Wyjazd lub przyjazd do Polski był możliwy tylko dla pewnej grupy ludzi uprzywilejowanych lub tych, którzy z wielu innych powodów byli niezbędni do załatwienia ważnych dla funkcjonowania państwa spraw. [...] Zawziętość, z jaką władze komunistyczne ścigały próby ucieczki i uszczelniały granice, stawiając setki kilometrów ogrodzeń i bronując plaże, a także blokując przepływ informacji i na wszelkie sposoby zniechęcając obywateli do wyjazdu, wskazuje, że celem zamknięcia było nie tylko uniemożliwienie niepożądanych wyjazdów, ale i usunięcie ich poza horyzont działań wyobrażalnych. Ucieczka z PRL miała być w tak oczywisty sposób niemożliwa, że aż trudna do pomyślenia. [...] Aby jednak uciec z socjalistycznego raju, śmiałkowie imali się najróżniejszych sposobów. [...] Mówiąc o emigrantach, o wygnańcach, trudno znaleźć wspólny mianownik dla wszystkich sytuacji, proponować uogólnienia, formułować powszechne zasady. Nie ma tu jednolitych reguł. [...] Kultura polska jednak na ogół nieźle sobie radziła z fenomenem emigracji. Są nawet tacy, co uważają, że polscy twórcy wręcz potrzebują oddalenia od nazbyt kolektywistycznej, towarzyskiej, zawistnej ojczyzny, że, mówiąc lakonicznie, emigracja dobrze im robi. Ze Wstępu
Nie prosimy o azyl, chcemy tylko uzupełnić zapasy, płyniemy dookoła świata - tłumaczyli bracia Ejsmontowie zdumionym Duńczykom. Siedem lat później uciekną naprawdę, aby spełnić swoje marzenia o nieskrępowanej żegludze. W 1980 roku Władysław Kozakiewicz pokazał radzieckiej publiczności słynny gest i został narodowym bohaterem. Kilka lat później zdumieni rodacy zobaczyli go z czarnym orłem na piersi - w lekkoatletycznym trójmeczu Polska - Francja - RFN reprezentował Niemcy. Kiedy Stefan Korboński oświadczył Stanisławowi Mikołajczykowi, że zamierza uciekać z kraju, lider opozycyjnego PSL przyjął to z kamienną twarzą. Później okazało się, że sam ucieknie dwa dni przed Korbońskim. Wiedział, że ten, który spróbuje wymknąć się komunistom pierwszy, będzie miał większe szanse powodzenia. Wysoki funkcjonariusz bezpieki, literacki talent stulecia, tancerka zespołu Mazowsze, para legendarnych żeglarzy, opozycyjni politycy, słynni sportowcy. Dzieliło ich wszystko, połączyła "zdrada socjalistycznej ojczyzny".
UWAGI:
Bibliografia na stronach 345-358. Indeks. Oznaczenia odpowiedzialności: Jarosław Molenda.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
