Książka podejmuje problematykę prawnego modelu postępowania ze skazanymi, u których zdiagnozowano zaburzenia sfery psychicznej, w tym preferencji seksualnej, oraz z uzależnionymi i niepełnosprawnymi fizycznie, którzy odbywają karę pozbawienia wolności.

Opracowanie ma charakter analizy prawnej krajowych regulacji dotyczących wykonywania tej kary w systemie terapeutycznym, a w perspektywie na wskazaniu optymalnych ram prawnych odrębnego postępowania z tą szczególną grupą skazanych. W jej obrębie zarysowano znacznie szerszy (postpenitencjarny) kontekst ich traktowania (w oparciu m.in. o zreformowane środki zabezpieczające, środki karne, ustawę o ochronie zdrowia psychicznego, ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii, warunkowe zwolnienie, ustawę o przeciwdziałaniu zagrożeniu przestępczością na tle seksualnym i inne). W niezbędnym zakresie przybliżono też kwestię przymusowości oddziaływań specjalistycznych podejmowanych na terenie jednostek penitencjarnych, zwłaszcza w perspektywie pogodzenia zasady humanitarnego, godnego ich traktowania oraz skutecznego zabezpieczenia społeczeństwa przed ich powrotem do naruszania prawa. Ustalenia teoretyczne ilustrują wyniki badań empirycznych zrealizowanych wśród personelu specjalistycznego jednostek penitencjarnych w całej Polsce.