Lata czterdzieste XIX wieku. Znany czeski poeta i filolog, Frantisek Ladislav Celakovsky, przyjeżdża się do Wrocławia wraz ze świeżo poślubioną młodą żoną. Ich pobyt od początku upływa jednak pod znakiem trosk i niepokojów. Frantisek przeczuwa zmierzch swoich sił witalnych i twórczych, czuje się niedoceniany i lekceważony, a co gorsza, staje się chorobliwie zazdrosny.
Piękna i wykształcona Antonie nie może z kolei pogodzić się z faktem, że będzie musiała porzucić własne ambicje i wcielić się w rolę szacownej pani domu, małżonki starzejącego się profesora i opiekunki jego dzieci z pierwszego małżeństwa.
Kiedy pewnego dnia otrzymuje od młodego literata list z wierszami, jej dawne pragnienia i pasje zaczynają niespodziewanie odżywać ...

Guwernantka to liryczno-gorzki dwugłos kobiety i mężczyzny, ogarniętych przez zupełnie odmienne, ale równie silne namiętności i tęsknoty. Dominujący od pierwszych stron elegijny nastrój wprowadza czytelnika w niezmiernie barwny, choć nieodwołalnie gasnący świat wzniosłych planów i niedosiężnych idei, z którymi bohaterowie za żadną cenę nie potrafią się rozstać.
Powieść Macury, zniewalająca urokiem poetyckich obrazów i wyrafinowanych gier słownych, to poza wszystkim także kunsztownie dopracowany portret dziewiętnastowiecznego Wrocławia - melancholijny i eteryczny jak wyblakłe pocztówki z wizerunkami miejsc, których już nie ma.