Druga część podręcznika Antropologia kulturowa, zatytułowana: "Kultura obyczajowa początku XXI wieku" ukazuje proces zmian i ciągłości w kulturze w kontekście przeobrażeń obyczajowych. Punktem wyjścia rozważań jest kategoria ciała i cielesności, które różnie interpretowane tutaj ukazane są w aspekcie uwarunkowań w kulturze obyczajowej. W strukturze treści rozdziałów, co jest nowością, uwidacznia się podział związany z kategoriami kultury (kultura bytu, społeczna, duchowa). Rozdział pierwszy dotyczy głównie współczesnego kultu ciała, młodości, wzorów kobiet i mężczyzn, praktyk związanych z higieną i troską o urodę, dotyczące mody, ubioru i zdobienia ciała. Rozdział drugi dotyczy obyczajowości związanej z zagadnieniami bytowymi, m.in. potrzeba schronienia, bezdomności i emigracji zarobkowej, odżywiania i obyczajowości kształtowanej przez supermarkety. Rozdział trzeci dotyczy obyczajowości związanej z zaspokojeniem wartości witalnych: zdrowia i seksu. Porusza m.in. problem otyłości i anoreksji, różnorodnych zachowań seksualnych, problem trzeciej płci i homoseksualizmu. Rozdział czwarty traktuje o reliktach obyczajowych, związanych np. z rekreacją, formami życia społeczno-rodzinnego i towarzyskiego. Jest tu mowa o targach i jarmarkach, turniejach rycerskich, zwyczajach łowieckich, Ochotniczej Straży Pożarnej, a także o domowych formach życia towarzyskiego, o reliktach kultury szlacheckiej i żydowskiej. Rozdział piąty traktuje o obyczajowości religijno-świeckiej typu renesansu egzorcyzmów i pielgrzymek oraz nowych zjawisk dotyczących pochówku ludzi i zwierząt oraz zmian występujących w religijności wiernych i w życiu instytucji Kościoła. Rozdział szósty dotyczy obyczajowości młodego pokolenia. Są to zarówno zachowania patologiczne jak i godne uznania. Rozdział siódmy dotyczy obyczajowości życia artystycznego, naukowego i politycznego. Całość kończą rozważania dotyczące globalnego charakteru ponowoczesnej obyczajowości kreowanej przez media.
Ciało jako praźródło kultury obyczajowej – istota, uwarunkowania, typologie, funkcje
1. Ciało i cielesność (w aspekcie antropologii biologicznej a antropologii filozoficznej i pedagogiki) jako praźródło i płaszczyzna kształtowania się obyczajowości
2. Istota kultury obyczajowej i jej uwarunkowania
3. Zwyczaje, obyczaje, obrzędy, rytuały – określenie pojęć i ich typologii
Znaczenia pojęć
Typologia obyczajów i obrzędów
4. Funkcje obyczajowości
Rozdział I.
Obyczajowość dotycząca cielesności człowieka
1. Kult ciała i młodości a starość
2. Dominujące wzory kobiety i mężczyzny
3. Praktyki związane z higieną i troską o urodę
4. Modny ubiór
5. Tatuaż – moda czy ekstremalna potrzeba zmiany wyglądu ciała?
6. Piercing – jedna z najstarszych form obyczajowych zdobienia ciała
Rozdział II.
Obyczajowość związana z potrzebami bytowymi człowieka
1. Obyczajowość związana z zaspokajaniem potrzeby schronienia
2. Bezrobocie, bezdomność i emigracje zarobkowe
3. Tradycja i nowoczesność w sposobie odżywiania
4. Współcześni konsumenci i ich obyczajowość kształtowana przez supermarkety i centra handlowe
Rozdział III.
Obyczajowość dotycząca wartości witalnych (zdrowie i seks)
1. Nowe obyczaje związane z troską o zdrowie
Praktyki obyczajowe związane z troską o zdrowie
2. Otyłość
3. Obyczajowość związana z seksem
Seks zimny, gorący i ludyczny
Seks płatny i nietypowy
4. Trzecia płeć
5. Manifestowana i ukrywana obyczajowość homoseksualizmu
Rozdział IV. Społeczne oblicza obyczajowości świeckiej
1. Relikty obyczajowe historycznych kultur w Polsce
Czym jest las i kto ma prawo o nim mówić? W antropologii środowiska, a zwłaszcza antropologii lasu, nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Autorka wykorzystuje badania etnograficzne oraz analizę procesów "instytucjonalizacji natury", by pokazać, że w polskim leśnictwie las nie jest kategorią daną i niezmienną ale powstaje w wyniku zderzenia działań i dyskursów, rozlicznych temporalności, a także czynników pozaludzkich.
Książka opisuje dynamiczne działania, za pomocą których las, przyroda, środowisko stają się niezbędnymi kategoriami dla zrozumienia społeczeństwa. Rezultatem tego podejścia jest charakterystyka sześciu wizji lasu zidentyfikowanych i opisanych w ramach współczesnego polskiego leśnictwa. Zamiast jednej definicji lasu czytelnik otrzymuje las wizji, las symboli.
Książka rzuca wyzwanie nie tylko stereotypom dotyczącym postrzegania lasu, pracy leśników i państwowego nadzoru nad zasobami naturalnymi, ale jest przede wszystkim analizą przeobrażeń zachodzących we współczesnej percepcji i konceptualizacji środowiska naturalnego. Jej celem jest przyjrzenie się ewolucji w relacjach człowiek-natura, oraz współczesnym przeobrażeniom w teoretycznym ich ujmowaniu.
Autor publikacji podjął tematykę rodzicielstwa adopcyjnego małżeństw doświadczających niepowodzenia prokreacyjnego i związanej z tym niezamierzonej bezdzietności. Zaprezentował własną koncepcję autokreacji małżonków do wielowymiarowego rodzicielstwa. Proces autokreacji ujmowany całościowo obejmuje świadomą pracę nad sobą małżonków, transformatywne uczenie się biograficzne, autoformacyjne kierowanie własnym rozwojem osobowym oraz samokształtowanie "ja rodzica" adopcyjnego w horyzoncie agatologicznym i aksjologicznym. Złożony, wielowymiarowy charakter autokreacji został ujęty na gruncie integralnej koncepcji człowieka, a problematykę usytuowano także w kontekście antropologicznym, aksjologicznym i egzystencjalnym.
UWAGI:
Na stronie tytułowej i okładce: Edukacja. Pedagogika Rodziny. Bibliografia na stronach 359-384. Streszczenie w języku angielskim. Spis treści także [>>] w języku angielskim. Oznaczenia odpowiedzialności: Arkadiusz Wąsiński.
